Jaar: 2020
Mol, een kunstenaarsdorp en Victor Wagemaekers
De Belgian Art Shop krijgt wel eens de kritiek van oubollige kunstwerken aan te bieden. “Goed voor aan de muur bij de bomma!” Ik vergeef het de criticasters graag omdat ik merk dat ze het prachtige verhaal missen waarmee naar zulke schilderwerken kan gekeken worden. Vandaar dat ik me wel eens afvraag: “Is het misschien niet de taak van een kunsthandel zoals de Belgian Art Shop om ondergewaardeerde kunstwerken van zeer degelijke kwaliteit te herwaarderen?”
Soms is het nodig om kunstwerken uit de 19de en 20ste eeuw, die op dit ogenblik zwaar ondergewaardeerd zijn, terug in hun oorspronkelijk historisch perspectief te plaatsen. Graag til ik ze op hun verdiende piëdestal en schijn er opnieuw licht op.
Vandaag zet ik met veel genoegen enkele werken door Victor Wagemaekers, die behoorde tot te Molse school, in schijnwerpers.. Om Mol als kunstenaarsdorp zo ruim mogelijk te situeren en om de Kempische gemeente een plaats te geven in de boeiende geschiedenis van de kunst, beginnen we in het Franse Barbizon.
De school van Barbizon, bakermat van alle Europese schildersdorpen
Vanaf 1830 maar vooral omstreeks 1840 verlaten talloze kunstschilders hun schildersatelier in de stad om verleidt te worden door het ongerepte landschap van het Franse Fontainebleau met daarin gelegen het charmante dorpje Barbizon. Het is een nieuwe trend om gepakt met veldezel, doek en olieverf buiten te gaan schilderen. Ze verzetten zich tegen de academische aanpak van de schilderkunst die volgens welomlijnde principes in het atelier wordt beoefend.
De avontuurlijke poëten willen er met de schildersborstel onder open hemel de sfeer van de onaangetaste natuur en het leven van de dorpelingen vastleggen op het schildersdoek. Enkele bekende meesters onder hen zijn: Théodore Rousseau, Jean Baptiste Corot, Johan Barthold Jongkind en Jean-François Millet.
Hieronder een foto van een doek door Théodore Rousseau dat de stemming van deze nieuwe vorm van schilderkunst qua sfeer en coloriet gevat weergeeft.
Navolging over gans Europa
In navolging van de artistieke voorvechters van Barbizon ontstaan er in gans Europa schildersdorpen en schilderskolonies in landelijke gebieden.
Tervuren
In België wordt het Zoniënwoud bij Tervuren een trekpleister voor verschillende generaties van kunstschilders die in open lucht het landschap willen vereeuwigen. (De school van Tervuren). Hieronder een foto van een doek waarmee Hippolyte Boulanger zich meester toont in de ‘nieuwe’ schilderkunst.
Zou jij het opmerken als dit doek in de woonkamer van uw grootouders hangt? Waarschijnlijk niet en dat begrijp ik ook. En toch is dit een belangrijk werk! Boulenger, die algemeen geldt als de voornaamste exponent van de school van Tervuren, wint in 1872 met dit schilderij een gouden medaille op het Salon van Brussel.
Als je het doek in het echt wil bekijken moet je in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Brussel zijn. Het museum kocht het doek in 1875.
Kalmthout
In de Antwerpse Kempen vormt zicht een kunstenaarskring rondom de Kalmthoutse natuur. (De Kalmthoutse school)
Genk
De Genkse School (Genker school)
Mol
Ook in de Kempische gemeente Mol en omgeving ontstond een schildersschool rondom spilfiguur Jakob Smits (1855-1928). (De Molse school) Het werk van Smits werd bekroond op verscheidene internationale tentoonstellingen en Smits trok op die manier de aandacht naar het Kempisch dorp. Kunstenaars uit Amerika, Engeland, Canada en Nederland brachten een bezoek aan Jakob Smits in Mol. Omwille van deze internationale aandacht werden ook Belgische kunstschilders verleidt om het Molse landschap en het authentieke boerenleven te vereeuwigen. Stadsmussen die op de boerenbuiten kwamen schilderen, kwamen het liefst op een gemakkelijke manier ter plaatse en reisden per trein. Ze reisden per trein. Vandaar dat de meeste dorpen dat ooit uitgroeiden tot een schilderskolonie een treinstation hadden!
Victor WAGEMAEKERS (1876-1953)
De in Ganshoren geboren kunstschilder Victor Wagemaekers voelde zich ook sterk aangetrokken door het landschap in en om Mol.
Victor Wagemakers, geboren in 1876 in Ganshoren nabij Brussel, was een begenadigd realistisch schilder en aquarellist van landschappen en binnengezichten. Hij schilderde in de omgeving van Grimbergen en ook graag in de Antwerpse Kempen. Hij was één van de schilders die ook na WO I nog in Mol kwamen schilderen.
Hieronder enkele andere werken door Victor Wagemaekers uit onze winkel:
Controleer hier of bovenstaand doek nog beschikbaar is in de Belgian Art Shop!
Controleer hier of bovenstaand doek nog beschikbaar is in de Belgian Art Shop!
Controleer hier of bovenstaand doek nog beschikbaar is in de Belgian Art Shop!
Controleer hier of bovenstaand doek nog beschikbaar is in de Belgian Art Shop!
Controleer hier of bovenstaand doek nog beschikbaar is in de Belgian Art Shop!
Controleer hier of bovenstaand doek nog beschikbaar is in de Belgian Art Shop!
Talrijke kunstenaars bezochten Mol en schilderden er landschappen en het dorpsleven.
Vandaag lichtten we er Victor Wagemaekers uit die in en om het dorp schilderde en er een uniek tijdsdocument vastlegde.
In de Belgian Art Shop vindt u nog werken van kunstenaars die een nauwe artistieke band met de mooie gemeente hadden.
Bekijk onder andere ook eens het werk van Ernest Midy of dit landschap van Maria Vaes of dit prachtige stilleven met rog door Charles Claessens.
Mol en de kunst, het blijft boeien!
Deze kunstwerken zijn niet wat ze lijken!
Misleiding
Soms kom ik in de kunsthandel werken tegen die speciaal gemaakt werden om kunstkopers te misleiden. Het zijn tekeningen, schilderijen, gemengde technieken die niet zijn wat ze op het eerste gezicht lijken. Een tekening of een schilderij kan uit een bepaalde periode lijken maar bij wijze van spreken vorige maand gemaakt zijn.
Ze vertonen meestal een sterk vergelijk met iconische werken van geprezen kunstenaars of met welbekende kunststromingen. Hun beeldtaal doet ons denken aan kunstwerken die in ons collectief geheugen gegrift staan en ze doen bij ons onbewust een “herkennings-belletje” rinkelen.
Bovendien hebben de makers doelbewust alles in het werk gesteld om het geheel te doen lijken alsof het kunstwerk in een andere tijd werd gemaakt. Een oude lijst, een oud doek, oud papier, oud karton, opzettelijk vuil gemaakt, een bruine laag vernis erover gestreken, …
Het is ook duidelijk dat deze misleidende kunstwerken gemaakt zijn door mensen met een talent voor tekenen en schilderen. Door mensen met een goed gevoel voor esthetiek. Zij slagen er daarom in om met overtuiging iets vrij origineel neer te zetten dat aanspreekt en tevens herkenbaar is. Daarom vallen deze kunstwerken op.
Als er zich een bepaalde trend in de kunstmarkt voordoet, zie je zulke kunstwerken in kunstveilingen verschijnen. Dit was bijvoorbeeld het geval tussen 2014 en 2017. Het Russisch constructivisme en suprematisme was toen erg in trek. Er kwamen “nieuwe” kunstwerken in omloop die sterk geleken op werk van : Malevitsj, Lissitzky, Morgunov, Senkin,…
Deze werken werden op veilingen meestal aangeboden als: “Onbekend” of “Russische school”. Soms waren ze gesigneerd met een naam waarvan nog nooit iemand gehoord heeft. Deze werken werden ook als onleesbaar gesigneerd aangeboden. Als men zulk een werk in een veilinghuis tegenkwam, werd het gewoonlijk aangeboden als bijvoorbeeld. : “Russische school – Compositie – olie/karton – 50 x 60 cm – een handtekening”. Deze omschrijving geeft geen indicatie door wie en wanneer het werk is gemaakt. Er staat dus niets wat niet klopt! U koopt wat u ziet, zonder enige mogelijkheid tot reclamatie achteraf want de beschrijving in de veilingcatalogus liegt niet !
Ook kunstwerken in de manier van Piet Mondriaan, Joan Miró, Marc Chagall, Georges Braque kwamen frequent voor.
Voorbeelden
Hiebij enkele voorbeelden van werken die effectief op een veiling werden aangeboden en binnen de categorie “waarschijnlijk recent gemaakt” vallen.
Graag wil ik u met dit artikel behoeden voor onfortuinlijke kunstaankopen van werken zoals deze hierboven.
U zult ze waarschijnlijk teveel betalen omdat ze ook andere kunstliefhebbers bekoren en misleiden.
Kunstwerken van deze aard worden nooit aangeboden door de Belgian Art Shop.
Wij stellen al onze expertise in dienst om u voor elk kunstwerk een 100% authenticiteitsgarantie te geven!
Drie anekdotes uit de kunsthandel
Ik werkte van 1997 tot 2018 in een veilinghuis in Antwerpen. Dit zijn 3 waar gebeurde verhaaltjes uit die tijd :
Anekdote 1 – De expert die zichzelf verraste !
Tijdens één van de kijkdagen die voorafgaan aan een veiling, kregen we bezoek van J.B. Deze man, verbonden aan het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen, is tevens DE expert van de Belgische kunstenaar F.J. Hij schreef verscheidene boeken omtrent F.J. Hij organiseerde tentoonstellingen en was bij twijfel over een werk de uitgelezen autoriteit omtrent F.J.
Hij schreef ook heel wat echtheidsverklaringen (attesten) tijdens zijn carrière als expert van F.J.
Tijdens deze kijkdagen hingen er, zoals meestal, enkele werken van F.J. Hij scheen een bijzondere interesse te tonen in één bepaald werk dat aan de muur hing, waarvan in de catalogus stond vermeld dat het van de hand van F.J.was.
Eindelijk sprak hij. Hij beweerde namelijk dat dit bepaalde werk NIET van F.J. was en dat we hier een aanpassing moesten maken.
We waren toch een beetje verrast omwille van zijn commentaar en in zijn bijzijn haalden we het betreffende werk van het haakje van de muur.We draaiden het om zodat we de achterzijde te zien kregen.
En jawel hoor, daar op de achterkant kleefde een prachtig attest dat de echtheid van dit werk bevestigde.
Geschreven en ondertekend door onze man, de expert,…. J.B. zelf !!!
Anekdote 2 – Twee peren.
Tijdens de kijkdagen voorafgaand aan een veiling hing er een prachtig paneeltje aan de muur waarop drie peren waren geschilderd. De naam van de schilder ontsnapt me helaas, maar ik herinner me nog dat deze drie peren bij elkaar en in close-up waren geschilderd. Het was een werkje dat met een meesterlijke finesse was geschilderd. Je zou zo één van deze drie peren vastnemen en ervan bijten. Daarom hing het aan de muur waaraan de belangrijkste of mooiste werken voor de veiling hingen en het paneeltje oogstte dan ook heel wat belangstelling.
Echter wanneer men de catalogus erbij nam, stond het werkje getiteld : “Twee peren” – “Deux poires”, terwijl er toch zeer duidelijk drie peren op het paneeltje geschilderd waren. Zo flagrant kan men toch niet verkeerd tellen !
Dit gevalletje liet mij niet los en na enig zoekwerk, vond ik hoe het verkeerd kon lopen.
Namelijk : Het betreffende schilderijtje was destijds door mij in ontvangst genomen van de verkoper met de bedoeling het in veiling te brengen. Als we kunstwerken in ontvangst namen, schreven we, met de hand, een ontvangstbewijs waarop de veilinggoederen werden beschreven.
De eigenaar had mij gezegd dat de drie peren op het schilderijtje een oude perensoort was die men niet rauw kon eten. Men maakte er vroeger gelei van. Deze vruchten worden “kweeperen” genoemd.
Op het ontvangstbewijs werd dan ook als titel “Kweeperen” genoteerd.
Mijn collega, die de gegevens in het computerbestand invoert, had het schilderijtje nooit voor ogen gehad. Aangezien hij nog nooit van kweeperen gehoord had, ging hij ervan uit dat ik “Tweeperen” had geschreven. Hij maakte er twee woorden van : “Twee peren” en vervolgens werd dit in het Frans “Deux poires”.
Een leuk verhaal, waarmee ik vandaag nog steeds kan lachen !
Anekdote 3 – Over de onfortuinlijke doe-het-zelf kunstverzamelaar.
Er reed een piepklein autootje binnen met een Nederlandse nummerplaat. Achter het stuur zat een magere man van middelbare leeftijd gewrongen. Zijn autootje was namelijk nokvol gepropt met een veertigtal werken van Corneille. Hij was een groot bewonderaar van deze Nederlandse kunstenaar.
Deze kunstliefhebber was op eigen houtje op zoek- en kooptocht gegaan naar Corneilles. Jarenlang was hij op zoek geweest naar koopjes, online. Maar hij had zijn verzameling ook verrijkt met aankopen bij kleinere veilinghuizen. Hij beschreef ons hoe het interieur van zijn woning “Corneille” uitademde met werken in de verschillende stijlen uit de verschillende periodes.
Nu wou deze man plots zijn ganse verzameling in de veiling aanbieden.
Aangezien hij eerder al eens enkele Corneilles had aangeboden, die later vals bleken te zijn, hadden we ditmaal de nodige achterdocht. We haalden er een Corneille expert bij. Nadat alles gekeurd was door de expert, bleken er SLECHTS een drietal goedkope litho’tjes van het veertigtal werken authentiek. De rest was VALS !
Deze doe-het-zelf kunstkoper was er in geslaagd telkens enkel valse werken te kopen. En hoewel hij de meeste dingen waarschijnlijk aan de goedkope kant gekocht had, vertegenwoordigde het geheel toch een klein fortuin.
Als deze man niet ter goeder trouw is, zal hij waarschijnlijk proberen zijn collectie te verkopen. Misschien niet alles tegelijk. Misschien zal hij hier en daar, af en toe iets op de mark brengen, in de hoop iets van zijn investering terug te verdienen.
Dat was het onfortuinlijke relaas van een doe-het-zelf kunstkoper.
Wat veilinghuizen u NIET VERTELLEN !
Zoveel veilinghuizen, zoveel reputaties en regels.
Veilinghuizen bestaan er van allerlei allooi en reputatie.
Wie niet met een veilinghuis en de regels vertrouwd is, kan er vaak moeilijk de weg naar vinden. Wie er wel aanwezig is, kan best weten hoe het werkt.
Voor héél wat kunstliefhebbers is de drempel om iets te kopen bij een veilinghuis vaak erg groot. Zij verkiezen liever iets te kopen in een kunstgalerij of op een kunstbeurs. (En betalen dan ook navenant!)
Dit artikel heeft de titel: “Wat veilinghuizen u NIET VERTELLEN”, maar eigenlijk had het ook kunnen heten : “Wat veilinghuizen u NIET HARDOP VERTELLEN.”
Hoe gaat een veilingmeester echt te werk tijdens de veiling ?
Ik geef u graag een voorbeeldscenario van wat er zoal gebeurt tijdens een veiling.
Neem nou eens zo’n mooi glanzende catalogus, die speciaal voor iedere veiling wordt gedrukt. Daar staat bijvoorbeeld in:
Lot 125 – Henri EVENEPOEL (1872 – 1899), “Zittende dame”, kleurtekening, monogram, 11 x 16 cm. – Schatttingsprijs : € 700 – 900 (dit is louter een voorbeeld, de prijs is fictief en geeft geen enkele indicatie over de waarde van de kunstwerken door Evenepoel)
Het is een prachtwerkje en u zou het erg graag willen bezitten. In gedachten heeft u er al een perfect plaatsje voor gevonden in uw woning.
U bent aanwezig op de veiling en lot 125 is aan de beurt. De veilingmeester begint bij €400 voor deze mooie tekening door Henri Evenepoel. Er is echter geen reactie in de zaal en u wacht zelf ook even af. Dan zegt de veilingmeester : “€350 euro, iemand €350 euro ?”. U vindt dat dit echt wel een koopje is, maar voordat u uw hand hebt opgestoken wordt er gezegd : “Ik heb 350 euro”. U denkt, verdorie dat heb ik spijtig genoeg laten ontglippen voor 350 euro en u steekt snel uw hand op. De veilingmeester wijst met zijn hamertje in uw richting en zeg : “400 euro, ik heb 400 euro”.
Het bieden is gestart.
De tekening is nu van u, de zenuwen gieren door uw lijf. “450” wordt er plots gezegd door de veilingmeester en zijn hamertje wijst nu naar de andere kant van de zaal. Oeps, daar gaat uw mooie tekening. Er is schijnbaar nog iemand in de zaal die ze graag wil hebben. Nu kijkt de veilingmeester recht naar u alsof hij lijkt te vragen, “Biedt u nog ? Steek dan snel uw hand op, of ik wijs de tekening toe aan de andere bieder”. U moet snel beslissen en geeft met een klein gebaar aan dat u biedt. “500 euro, ik heb 500 euro” galmt het door de zaal. “550” klinkt het dan weer snel en daar gaat uw mooie tekening weer naar iemand anders. Opnieuw richt de veilingmeester zijn aandacht naar u en u knikt. “600, ik heb 600 euro”, zegt hij.
Spannend, want de tekening is nu weer de uwe. Heel eventjes maar want dan hoort u “650, ik heb 650 euro ! Niemand meer dan 650 euro ?…” De veilingmeester heft zijn arm omhoog met zijn hamertje in de hand. Hij gaat de tekening afslaan en toewijzen aan iemand anders voor 650 euro ! U trilt van spanning en met snelle zwaai steekt u nog eens ostentatief uw hand op in de hoop dat de veilingmeester uw beweging alsnog opmerkt. “700, zegt hij, ik heb 700 euro !” Oef, denkt u, weer van mij ! Vervolgens herhaalt de veilingmeester nog een paar keer “700 euro… iemand meer dan 700 euro ?…”
Proficiat, u bent de winnende bieder!
Er volgt schijnbaar geen reactie meer uit de zaal. Met een korte slag slaat hij de hamer op het bureau en u hoort “700 euro voor meneer”, en die meneer dat bent u ! Proficiat u bent de nieuwe eigenaar van een tekening door Henri Evenepoel. Het was even spannend, want het werk ontglipte u telkens. Er waren blijkbaar nog gegadigden die deze tekening naar waarde weten te schatten. U heeft al bij al dan toch een goede smaakt in kunst en daar bent u, zeker vandaag, enigszins fier op!
MAAR…
Wat er werkelijk gebeurde…
In werkelijkheid was u de énige die geïnteresseerd was in de tekening door Henri Evenepoel en ik zal u vertellen wat er precies gebeurde en hoe de veilingmeester te werk ging.
Het veilinghuis heeft in dit geval een minimumprijs overeengekomen met de verkoper. Dat is iets wat u echter niet weet en u bent dus ook niet op de hoogte van het bedrag van deze reserveprijs. In dit geval was de minimumprijs €700. Er mocht niet afgehamerd worden onder de €700.
De veilingmeester zette in…
De veilingmeester begint te “vragen” naar een bedrag dat iets boven de helft van de minimumschatting ligt. (€700 – 900). €700 is de minimumschatting, €350 is de helft en €400 ligt net daarboven. Men begint dus met €400.
Bij €400 euro kreeg de veilingmeester geen bod, u zat op het puntje van uw stoel en u wou bieden maar u kon uzelf inhouden. Mooi!
Nu zakt de veilingmeester met de prijs. Er wordt gezakt naar €350 euro. (enkel hij weet dat hij moet verkopen aan minimum €700 euro, u weet dat niet)
Vervolgens wijst hij in de zaal, terwijl er NIEMAND biedt want er is geen interesse. Hij DOET ALSOF er een bod is !!!
Hij zegt : “350 euro, ik heb 350 euro.”
Het werk ontglipt u en u voelt de drang om te bieden, uw hand gaat omhoog.
Zo lokt de veilingmeester een eerste “echte” reactie uit in de zaal.
Ondertussen weet hij ook dat u de ENIGE bent die geïnteresseerd is.
Touwtrekken…
Vervolgens gaat het bieden verder tussen u en de IMAGINAIRE bieder :
1- €450 imaginaire bieder
2- €500 u
3- €550 imaginaire bieder
4- €600 u
5- €650 imaginaire bieder
Nog een beetje acteerwerk…
Om het effect voor de echte bieder (u) nog straffer te maken, zal de veilingmeester zijn hamer al omhoog heffen alsof hij definitief gaat afslaan en het werk gaat verkopen aan iemand anders voor 650 euro. De tekening is dus niet voor u, indien u niet snel reageert!
Mocht u toch niet reageren, dan wordt het werk ingehouden. Dit wil zeggen, het zal niet worden verkocht. Maar dat weet u niet tijdens het bieden, vandaar dat u nog één keer biedt. U wil de tekening graag hebben!
6- €700 u
7- €700, niemand meer dan €700 ?
Er wordt nog gevraagd naar een hoger bod dat uiteraard niet wordt gevonden. Voor u lijkt dat alsof de tegenbieder plots ophoudt met bieden.
8- De hamer valt aan €700 euro en de tekening is voor u !
Dit is een veilingscenario dat iedere veiling talloze malen plaatsvindt.
Uiteraard is het ook mogelijk, dat er in werkelijkheid, echte tegenbieders zijn. Het kan best zijn dat de vooraf afgesproken minimumprijs overschreden wordt. Dit wil zeggen dat men afhamert op een prijs die boven het afgesproken minimum ligt omdat er werkelijk meerdere gegadigden zijn die meebieden.
U bent nu de trotse nieuwe bezitter van een mooie kleurtekening door Henri Evenepoel. Enkel nog betalen. €700 euro + opgeld (of veilingcommissie). In de meeste gevallen bedraagt dit ongeveer 25%.
Het is uiteraard belangrijk om u vooraf te informeren naar dit percentage.